Schaddenspoor

In 1884 wordt het netwerk van de GOLS geopend, 19 jaar nadat de eerste spoorlijn in Twente een feit was. Fabrikanten uit Twente en de Achterhoek realiseren hiermee een kortere, goedkopere route voor de aanvoer van kolen uit het Ruhrgebied en een doorgaande spoorverbinding met Amsterdam. Twente ontwikkelt zich in recordtijd van een lastig bereikbare en achtergebleven regio tot een belangrijke economische motor van de Nederlandse economie.

Het traject voor Spoorfietsen is onderdeel van de voormalige GOLS-verbinding Hengelo-Boekelo-Haaksbergen-Neede-Winterswijk.

Op lokaalspoorlijnen wordt met lagere snelheid gereden, waardoor deze eenvoudiger en goedkoper kunnen worden aangelegd. In het begin is niet iedereen overtuigd van het nut van deze verbinding, die grotendeels over de heidevelden loopt. Daarom krijgt deze al snel de bijnaam “Schaddenspoor” (Schadden zijn heideplaggen). In werkelijkheid blijken de GOLS-lijnen van groot belang voor de industriële ontwikkeling van Twente. Ook maken de lagere tarieven het treinreizen voor een groter deel van de bevolking betaalbaar. Sinds 2019 is de spoorlijn een gemeentelijk monument.

De vondst van de zoutlaag leidt tot het ontstaan van de zoutindustrie. Vanaf 1918 is er een fabriek in Boekelo, in 1937 wordt in Hengelo een nieuwe fabriek geopend aan het dan net geopende Twentekanaal. Om het pekelwater op te pompen worden zoutboortorens gebouwd, 75 in totaal. Zeven van deze iconische bouwwerken zijn bewaard gebleven.

Blauwe Engel

Begin 2020 werd besloten om voormalig treinstel DE 66 uit 1953 (Nederlandse Spoorwegen) te kopen en over te brengen van Haarlem naar Hengelo om het een plek en functie te geven bij het eerste Nederlandse spoorfietsbedrijf! Op dit moment staat de Blauwe Engel als blikvanger op een zijspoor in Twekkelo.

Toekomst

Sinds 2016 wordt het een spoorfietstraject in Hengelo geëxploiteerd en wordt het project verder uitgebouwd tot een sociale onderneming waarin de ambities op het gebied van erfgoed, landschap en werk in samenhang met elkaar worden gerealiseerd én uitgedragen. Dit krijgt vorm door het doortrekken van het spoorfietstraject met 300 meter spoor inclusief aankleding, de herbestemming van twee zouttorens, ingericht als exclusieve natuurhuisjes en nieuwe arrangementen.

De spoorlijn blijkt een uitstekende manier om het verhaal van het landschap te vertellen en om dit op een unieke manier (namelijk vanaf het spoor) beleefbaar te maken. De karakteristieke zoutboortorens sluiten daar qua geschiedenis en karakter perfect bij aan. Door de nieuwe functie als natuurhuisje zijn ze in alle opzichten een aanwinst binnen de sociale onderneming.

(bronnen: museumbuurtspoorweg.nl, railpleasure.nl)