Gronau-Epe

1 juli 1854 is voor Gronau een datum met een rijke geschiedenis. Op deze dag neemt Mathieu van Delden een garenververij in Gronau over van de Enschedese firma v. Jordaan & van Heek, waarvan hij bedrijfsleider en vennoot is, en zet deze om in de firma Mathieu van Delden & Co. Twee jaar later waren de eerste spinmachines in bedrijf, later aangevuld met een mechanische weverij. Dit was het begin van de opgang van Gronau van een klein grensstadje tot een van de belangrijkste plaatsen in Duitsland waar textielindustrie werd bedreven.

Reeds voordien speelde de textielindustrie een belangrijke rol in de streek: landbouwers verwerkten vlas tot linnen stoffen, en "Tüödden" - kooplieden - brachten de producten als reizende handelaren tot in Nederland en Pruisen. In de jaren 1840 stroomt Nederlands kapitaal naar Gronau: fabrikanten uit de reeds geïndustrialiseerde aangrenzende regio Twente profiteren van de Pruisische douane- en belastingvoordelen en openen ter plaatse een stoomspinnerij en verschillende netelweverijen. De van Deldens nemen deze impuls over en geven vanaf dat moment decennialang vorm aan de ontwikkeling van Gronau: Mathieu van Delden leidt textielbedrijven op meerdere niveaus, zijn jongere broer Gerrit van Delden concentreert zich vanaf 1875 op spinnerijen.

In hetzelfde jaar bereikt de spoorlijn Gronau en trekt nu steeds meer buitenlandse investeerders aan. Een van de fabrieken die hieruit zijn voortgekomen, is de gekleurde weverij van de gebroeders Laurenz uit Ochtrup, die in 1881 in Epe werd gevestigd en later werd uitgebreid met een spinnerij en ververij. Aan de toenemende vraag naar arbeidskrachten kan binnenkort niet meer zoals voorheen worden voldaan door pendelaars uit Nederland. Om de nieuw aangeworven fabrieksarbeiders te huisvesten, worden daarom alleen al in Gronau in de komende decennia 30 fabriekswijken gebouwd en de Delden-groep groeit uit tot een van de 50 grootste bedrijven ter wereld. Vanaf het midden van de 20e eeuw doen echter buitenlandse, voornamelijk Aziatische, concurrenten hun intrede op de markt - en de afhankelijkheid van Gronau van de textielindustrie wreekt zich. Tussen 1951 en 1983 is hier ongeveer 80 procent van de banen verloren gegaan.

Sindsdien zijn Gronau en Epe, die in 1975 fuseerden tot de stad Gronau, geconfronteerd met drastische stadsvernieuwingsmaatregelen. De door de structurele veranderingen achtergelaten industrieterreinen liggen in het centrum van de twee districten. Vanaf dat moment sloeg Gronau de weg in van radicale landherstel en realiseerde in 2003 met succes een staatstuinbouwshow op een deel van het gebied. Epe daarentegen richt zich bewust op het behoud en de modernisering van de bestaande centrumstructuur.