contactform

contact
AMBT DELDEN De Noordmolen

De Noordmolen

De Noordmolen is meer dan 650 jaar oud. In mei 1347 kocht Herman van Twicklo "Huize Eijsink" en de Noordmolen aan de Azelose beek van de edelman en boer Berend van Hulscher. De koopakte werd bewaard in het archief van kasteel Twickel. Dit heeft betrekking op beide noordelijke molens. Vroeger stond er ook een meelfabriek tegenover de huidige oliemolen. Deze werd in 1831 afgebroken. De oliemolen werd verschillende keren gerestaureerd, zoals nog steeds te zien is aan gedenkstenen in de kademuren. In 1917 werd de molen hersteld, maar een stilstand, mede door watergebrek, leidde weer tot achteruitgang. In 1976-1978 werd het molengebouw in opdracht van de Stichting Twickel opnieuw gerestaureerd. In 1984 kreeg de molen een nieuw waterrad, geschonken door de Rotary Club van Delden-Borne. De restauratie van het interieur werd voltooid in 1989.

 

Plat en lijnzaadolie

De lijnolie die de Noordmolen produceert wordt verkregen uit vlas. Olievlas wordt bij voorkeur gebruikt voor commerciële productie. Dit vlas is van dezelfde soort als vezelvlas. Het verschilt van vezelvlas - dat voornamelijk wordt gebruikt voor de productie van linnen - doordat het kort en sterk vertakt is. Olievlas bevat ongeveer 40% olie en vezelvlas ongeveer 33%. Bij de teelt van vlasolie is een hoge zaadopbrengst natuurlijk van groot belang.

Lijnolie wordt geproduceerd in drie stappen, die onder normale bedrijfsomstandigheden elk ongeveer 20 minuten duren.

 

De pannenslijper

Op de panmolen moet het zaad eerst worden geplet, niet gemalen, door de twee uitpuilende panmolens, die elk meer dan 1000 kg wegen, om de olie uit het zaad te persen. Tijdens het kneuzen wordt vaak wat water toegevoegd, hoewel dit ten koste gaat van de kwaliteit van de olie. Het water wordt gedeeltelijk geabsorbeerd door het geplette zaad en vervangt de olie. De olie is nu makkelijker te winnen.

 

De vuist

Dan wordt het zaad al roerend verhit op ons fornuis, een vuist genaamd. Vroeger werd de vuist gestookt met heide of turf. Bij het fietsen in Twickel heb je gemerkt dat de heide bijna verdwenen is. Tegenwoordig gebruiken we vaak hout uit Twickel. Het roeren is om te voorkomen dat het zaad verbrandt. De olie zou dus een bruinzwarte ongewenste kleur hebben.

Water speelt ook een rol op de vuist. Door verdamping zorgt het voor een betere warmteverdeling en geeft het een goede indicatie van de temperatuur van het zaad. Bovendien kan het water veel warmte opnemen, zodat het zaad langer op temperatuur blijft. De molenaar heeft meer tijd voor de volgende stap. We verwarmen tot het water begint te verdampen.

 

Olie kloppen

Wanneer het zaad warm genoeg is, wordt het via de twee trechters van de vuist in zakken gedaan. De zakken worden in de kamers van de klopperbank, een lade genoemd, geplaatst om de olie eruit te kloppen. De molenaar heeft het over slaan, niet over persen.

De naam olijvenwinkel komt van dit deel van een oliemolen. Dit slaan gebeurt met behulp van een wigvormige pons. Het lossen gebeurt met de losmachine. Zo nodig wordt na het lossen een plank (tussenschot) naast de kloppaal geplaatst om tijdens het kloppen nog meer druk op de buiken te kunnen uitoefenen. De olie stroomt via de bodem van de lade in potten. De lijnzaadcake blijft bruisen. Nogmaals, het weinige water helpt de molenaar. Dit zorgt ervoor dat je mooie taarten krijgt.

Wanneer men de lijnzaadkoeken wil verwerken tot lijnzaadmeel, worden ze geplet in de appelpotten. Deze potten worden zo genoemd vanwege hun vorm. Ook dit lijnzaad werd, nadat het eerst opnieuw was opgewarmd, nogmaals geklopt om er nog meer olie uit te halen.

(Bron: noordmolen-twickel.nl)
 

Your Location?

De Noordmolen
De Noordmolen
oliemolen, Noordmolen 5
7495 VK Ambt Delden
REGIO TWENTE
Nederland
Homepage

Admission: For details see website
Access for persons with disabilities: For details see website