- Home
- Spannende geschiedenis
- Hengelo
Hazemeijer Hengelo en de komst van elektriciteit
De komst van elektriciteit betekende een fundamentele verandering van de 19e-eeuwse maatschappij, vergelijkbaar met het effect van internet op het dagelijkse leven van nu. De Firma Hazemeyer & Co in Hengelo was de plek waar die producten voor de opwekking, distributie en het gebruik van elektrische energie werden gefabriceerd. Hazemeyer ontwikkelde zich tot wereldspeler en leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling en toepassing van elektriciteit in Nederland en ons omringende landen. De bedrijfsgeschiedenis omvat meer dan honderd jaar, met grote betekenis voor de stad Hengelo en zijn inwoners.
Industrieel erfgoed
De industriële revolutie in de 19e eeuw had grote gevolgen voor het landschap en de samenleving. Het zorgde voor een enorme stijging van de welvaart. In Twente liggen nog vele opvallende monumenten van dit industriële verleden.
Luister hier het verhaal over Hazemeijer.
Elektriciteit en het dagelijks leven
Tot aan de komst van elektriciteit werden huizen verlicht door olie- en gaslampen. Die vervuilden en verhitten de huizen zodanig, dat een grote (voorjaars)schoonmaak telkens noodzakelijk was, ook vanuit gezondheidsoverwegingen. Dankzij elektriciteit verdween die noodzaak en kwam er, mede dankzij de uitvinding van elektrische huishoudelijke apparaten, tijd voor andere zaken. Het gezinsleven en de traditionele rolverdeling tussen man en vrouw veranderde ingrijpend. Voor vrouwen kwam er tijd vrij voor zelfontplooiing en ze vonden hun weg op de arbeidsmarkt. En er ontstond vrije tijd voor het hele gezin. Elektriciteit zorgde ook voor verbetering van de gezondheid, in tegenstelling tot het gebruik van gas als energiebron. Elektriciteit had bovendien zijn effect op het landschap en de beleving ervan. In plaats van vuil door paard, gas en olie verschenen er kabels, tractiestations en elektriciteitsmasten.
Hengelo – industriestad
Hengelo was de eerste helft van de 19e eeuw centrum van de bontweverij en textielindustrie, met veel werkgelegenheid. Stork bracht de metaalindustrie naar de stad en in een later stadium werden daar ook grote stoommachines voor de industrie gemaakt. In 1907 voegde Floris Hazemeijer daar een nieuwe tak aan toe: de elektrotechnische industrie. Dankzij Hazemeijer groeide Hengelo uit tot epicentrum van internationaal vermaarde hoogwaardige technologische industrie. Elektriciteit zorgde er ook nog eens voor dat er 24 uur per dag kon worden gewerkt, wat een extra impuls aan de economie gaf.
Hazemeijer
De Firma Hazemeyer & Co werd opgericht in 1907 als fabriek voor producten ten behoeve van opwekking, distributie en gebruik van elektrische energie. In het begin legde het bedrijf zich toe op het maken elektrische apparaten voor sterkstroom met eraan verbonden installatiewerkzaamheden. Denk aan bliksemafleiders en toneel-regelweerstanden. Erna volgden ook motoren, instrumenten, apparaten en telefoontoestellen, maar ook de elektrificatie van delen van de Nederlandse Spoorwegen. Schakelen en beveiligen waren telkens de verbindende trefwoorden. Het gehele productieproces had plaats op één locatie: hier op de plek tegenover dit informatiepaneel. De gebouwen van Hazemeyer waren genummerd met A, B en C, nog steeds zichtbaar op de gebouwen van nu.
Dankzij de continue verbreding en innovatie kon Hazemeijer uitgroeien tot een wereldspeler op gebied van elektrotechniek. Het bedrijf was niet alleen vooruitstrevend in zijn productontwikkeling – ook de bedrijfscultuur was vernieuwend. Emancipatie en gelijkheid tussen beambten en handarbeiders werd hier al vroeg in de 20e eeuw in gang gezet. Variabele werktijden en kansen voor zelfontplooiing volgden snel erna. Hazemeijer heeft een betekenisvolle rol gespeeld in het leven van veel Hengeloërs.