contact

contact

Arbeiderswijken: Bentheimer Straße, An der Schieferkuhle, Morgenstern-Siedlung.

Gronau alleen al telt 30 arbeiderswijken, waarvan er slechts drie zijn opgenomen in de lijst: de wijken "An der Schieferkuhle" in het gebied van de voormalige en nu gesloopte Spinnerei Deutschland, aan de "Bentheimer Straße" vlak achter de van Delden Spinnerei F ("Witte Dame"), en de "Morgenstern-Siedlung" rond de speeltuin Eilermarkstraße in het zuidoosten van de stad.

De bouw van de nederzetting was een gevolg van de snelle opbloei van de textielindustrie rond 1900, waardoor er een grote vraag naar arbeidskrachten ontstond. Alleen al in het decennium tussen 1895 en 1905 zwelt de bevolking van wat nu de stad Gronau is met bijna 50 procent aan tot ongeveer 14.000 inwoners. De reden: om de vele nieuw opgerichte textielfabrieken draaiende te houden, werven de Groningse fabriekseigenaren steeds vaker arbeiders uit het Rijnland, Beieren en zelfs het verre Silezië. Als stimulans bieden de grote Gronause bedrijven de geschoolde arbeiders van buiten de stad fabriekswoningen aan, die zij zelf bouwen of met steun van bouwverenigingen zonder winstoogmerk. Daarentegen is het aantal Nederlandse textielarbeiders, die aan de andere kant van de grens bij Overdinkel en Losser wonen om te profiteren van de lagere kosten van levensonderhoud in Nederland en om de verplichte Pruisische militaire dienst te ontlopen, sinds 1890 gestaag gedaald.

Textielarbeidershuizen Bentheimer Strasse 54-76

De zes halfvrijstaande huizen van de Gronause katoenspinnerij (BSG) van rond 1900 staan in een strenge rij aan de Bentheimer Strasse, direct achter de spinnerij "Witte Dame" (zie 10.), die echter pas tien jaar later werd gebouwd. Hun rode bakstenen gevels met lichtgekleurde pleisterbanden verraden de invloed van de Nederlandse architectuur. De uitbouwen aan de achterkant van de huizen zijn stallen.

De huizenrij vertegenwoordigt de eerste fase van de Gronause arbeidershuisvesting, die ruwweg het decennium tussen 1890 en 1900 bestrijkt. Deze fase werd nog sterk gekenmerkt door individuele bedrijven of door pogingen om werknemers aan de respectieve onderneming te binden door arbeids- en huurovereenkomsten aan elkaar te koppelen. Aan de buitenkant worden de woongebouwen gekenmerkt door typeontwerpen naar Nederlands model. 

Gronau alleen al telt 30 arbeiderswijken, waarvan er slechts drie zijn opgenomen in de lijst: de wijken "An der Schieferkuhle" in het gebied van de voormalige en nu gesloopte Spinnerei Deutschland, aan de "Bentheimer Straße" vlak achter de van Delden Spinnerei F ("Witte Dame"), en de "Morgenstern-Siedlung" rond de speeltuin Eilermarkstraße in het zuidoosten van de stad.

De bouw van de nederzetting was een gevolg van de snelle opbloei van de textielindustrie rond 1900, waardoor er een grote vraag naar arbeidskrachten ontstond. Alleen al in het decennium tussen 1895 en 1905 zwelt de bevolking van wat nu de stad Gronau is met bijna 50 procent aan tot ongeveer 14.000 inwoners. De reden: om de vele nieuw opgerichte textielfabrieken draaiende te houden, werven de Groningse fabriekseigenaren steeds vaker arbeiders uit het Rijnland, Beieren en zelfs het verre Silezië. Als stimulans bieden de grote Gronause bedrijven de geschoolde arbeiders van buiten de stad fabriekswoningen aan, die zij zelf bouwen of met steun van bouwverenigingen zonder winstoogmerk. Daarentegen is het aantal Nederlandse textielarbeiders, die aan de andere kant van de grens bij Overdinkel en Losser wonen om te profiteren van de lagere kosten van levensonderhoud in Nederland en om de verplichte Pruisische militaire dienst te ontlopen, sinds 1890 gestaag gedaald.

Your Location?

Arbeiderswijken: Bentheimer Straße, An der Schieferkuhle, Morgenstern-Siedlung.
Gronau-Epe
Duitsland